Oekraïne: genoeg wapens om stand te houden maar te weinig om echt te overwinnen

Terwijl de raketten neerregenen op Oekraïense steden en vele miljoenen mensen zonder water en stroom zitten, winnen Zelensky en het Oekraïense volk opnieuw een prijs. De stad Aken zal ze de Karelsprijs uitreiken, “... een onderscheiding voor mensen die zich uitzonderlijk verdienstelijk hebben gemaakt voor de eenwording van Europa”, aldus de Volkskrant: “In de oorlog tegen Rusland verdedigen Zelensky en zijn volk niet alleen hun eigen land, maar tevens het Europese continent en zijn waarden, aldus het juryrapport. Volgens de juryleden verdient Oekraïne zo spoedig mogelijk een lidmaatschap van de EU.”

Tussen dat EU lidmaatschap en de huidige situatie staan niet alleen de nodige juridische hordes, maar ook een meedogenloze vijand die alles wat hij in handen krijgt met de grond gelijk maakt. Voordat werkelijk aan de wederopbouw en de noodzakelijke hervormingen gewerkt kan worden, moet die worden overwonnen en de territoriale integriteit van Oekraïne hersteld. Die stap lijken sommigen het liefst over te slaan, want die roept kennelijk lastige vragen en dilemma’s op. Een prijs geven gaat de Duitsers beter af dan eindelijk de vurig gewenste Leopard tanks sturen, waarvan Scholz zei dat ze niet unilateraal geleverd kunnen worden

Europese waarden

Eerder kreeg Oekraïne al de Sacharovprijs van het Europees Parlement en werden Zelensky en het Oekraïense volk door Time Magazine uitgeroepen tot ‘Persoon van het Jaar’. Ondertussen heeft Rusland een nieuw offensief aangekondigd voor januari of februari, wanneer circa 200.000 dit najaar gemobiliseerde soldaten hun basistraining hebben afgerond. Men wil dan opnieuw proberen Kyiv te veroveren. De kansen dat dit echt zal slagen worden laag ingeschat door o.a. het ISW, maar het laat zien dat de Russen zeker nog niet verslagen zijn.

Naast de grootschalige raketaanvallen iedere een à twee weken, worden dagelijks steden gebombardeerd en met artillerie bestookt waarbij doden en gewonden vallen. Scholen en klinieken worden vernietigd en alles wat op een normaal leven lijkt wordt onmogelijk gemaakt. De vorige maand bevrijde stad Cherson wordt dagelijks bestookt, met vele tientallen doden tot gevolg. Ook werd hier onlangs een martelkamer (één van de tien) gevonden speciaal voor kinderen. Dorpen en steden aan het front worden compleet platgewalst. De mensen die hier wonen merken niet veel van de voordelen van de eenwording van Europa en zijn waarden.

Opvallend is dat het juryrapport zo duidelijk stelt dat Oekraïne niet alleen vecht voor het eigen overleven, maar ook voor Europese waarden. Dat is precies wat Zelensky onophoudelijk verkondigt wanneer hij weer eens aan deze of gene leider om meer en zwaardere wapens vraagt. We doen dit niet alleen voor onszelf, we doen dit ook voor jullie. Het mag wat aanmatigend klinken voor sommigen, maar klopt natuurlijk wel. Als Oekraïne deze strijd niet zou strijden en het had opgegeven, zou Ruslands invloedssfeer wellicht rijken tot aan de Poolse, Hongaarse en Slowaakse grens. Het zou Rusland een enorme boost geven, en assertiever dan ooit zou men landen als Moldavië, Georgië, Finland en de Baltische staten bedreigen en ondermijnen, en in het algemeen een (nog) agressievere houding aannemen naar Europa en de VS. In landen als Servië en Hongarije is de Russische invloed al enorm, en ook elders – tot in Nederland toe – wordt onrust en verdeeldheid aangewakkerd en de democratie ondergraven. Poetin en zijn FSB hebben daar een heel arsenaal aan middelen en tactieken voor.

Goedkoop afrekenen

Omgekeerd zie je nu al dat Ruslands invloed afneemt en het zijn rol als regionale politieagent niet goed meer kan vervullen. Oekraïne kan uiteraard niet al onze problemen met Rusland oplossen, maar het helpt wel. Dat geldt ook voor Amerika. Amerikaanse commentatoren hebben er op gewezen dat dit in feite een heel goedkope manier is om met een dreigend totalitair regime af te rekenen. Voor 5% van het jaarlijkse budget voor defensie wordt Rusland een flinke kop kleiner gemaakt en kan het decennia duren voordat het weer een leger van formaat heeft. Misschien moet daar nog wel een paar procent bij, maar vergeleken met andere oorlogen die men zelf uitvecht is dat nog altijd heel weinig.

Maar het belangrijkste argument is natuurlijk dat het immoreel is om toe te kijken hoe men in Oekraïne een strijd op leven en dood voert zonder bij te dragen wat nodig is om die beslissend te beëindigen. In alle dorpen en steden onder Russische bezetting is het leven ondraaglijk. Huizen zijn kapot en worden niet gerepareerd dus mensen zitten in de vrieskou, water en elektriciteit zijn vaak niet voorhanden, normale voorzieningen als winkels en ziekenhuizen zijn er nauwelijks of worden vooral door het bezettingsleger gebruikt, en mensen worden gedwongen dit leger op allerlei manieren te helpen. Ze worden hun huizen uit gezet, moeten in het ziekenhuis plaats maken voor gewonde soldaten, moeten met Rusland meevechten tegen hun eigen land, bloed afstaan voor gewonde soldaten, etc. Er wordt gestolen en geplunderd en verkracht. En, vaak vergeten: honderdduizenden burgers, ook kinderen, worden gedwongen gedeporteerd naar Rusland, soms duizenden kilometers verderop. Inmiddels gaat het om miljoenen Oekraïners. Deze etnische zuiveringen moeten stoppen, zo snel mogelijk.

Status quo

Toch lijkt er in het Westen een beetje een houding te zijn ontstaan dat de status quo genoeg is om de Russische agressie te weerstaan en dat als de oorlog nog lang duurt en er een patstelling dreigt, het misschien tijd is voor onderhandelingen en een compromis. Dat laatste is een eufemisme voor dat Oekraïne land moet opgeven en de status quo accepteren, waarmee Ruslands agressie wordt beloond. Daarbij is het risico reëel dat Rusland op een later moment alsnog meer land zal proberen te veroveren.

Een van de redenen om niet meer of zwaardere wapens te leveren is dat dit door Rusland als ‘escalatie’ kan worden gezien. Dat is in feite nogal cynisch aangezien de enige die escaleert Rusland zelf is. Bovendien zijn er al zoveel zogenaamde ‘rode lijnen’ overschreden, en is één van de lessen uit deze oorlog meen ik dat we wat minder bang voor Rusland moeten zijn en ons niet laten intimideren.

Door nu, in reactie op de zoveelste massale rakettenregen, die het energiesysteem van Oekraïne steeds verder aantast, eindelijk met een aantal van de zo vurig gewenste zwaardere wapens over de brug te komen, kan de oorlog aanzienlijk worden bekort: géén zich jarenlang voortslepende oorlog zoals zoveel deskundigen voorspellen (wat in feite veel duurder is voor het Westen om vol te houden, en het wordt ook nog kostbaarder straks om Oekraïne weer op te bouwen), géén patstelling maar stevige Oekraïense tegenoffensieven zodat de oorlog overtuigend beslist kan worden. Het ontbreekt hun niet aan strijdvaardigheid en moed, nu wij nog.

Ratna Pelle

De Palestijnen en de Oekraïne vergelijking (3)

  

= IMO Blog = 

Na de Russische aanval op Oekraïne in het voorjaar verschenen op pro-Palestijnse websites zoals ‘The Rights Forum’ (TRF), het ‘Nederlands Palestina Komitee’ (NPK) en ‘DocP’ tal van opiniestukken die een vergelijking maakten tussen die oorlog en het Israelisch-Palestijnse conflict, en vooral tussen de Westerse reacties op beide conflicten. Hierin klonk doorgaans weinig solidariteit met Oekraïne door. Men vond het vooral niet eerlijk dat Oekraïne op zoveel steun en sympathie kan rekenen en de Palestijnen niet. Hoewel The Rights Forum aangeeft dat men blij is met de steun voor Oekraïne en de Europese voortvarendheid in het isoleren van Rusland, is dit toch vooral een opmaat naar de kritiek dat er met twee maten wordt gemeten en ‘militaire agressie en bezetting door de EU en Nederland niet langer worden getolereerd wanneer Rusland de dader is en de slachtoffers Europeanen zijn’, maar wanneer de slachtoffers Arabieren zijn en moslim, zoals in Irak, Afghanistan of Palestina, dan kunnen zij niet op onze sympathie en bescherming rekenen. Men citeerde columniste Karin Spaink die dit punt toen ook in Het Parool maakte en het feit hekelde dat we Oekraïens verzet ‘de hemel in prijzen’ terwijl Palestijnen die geweld gebruiken terroristen zijn die terecht worden doodgeschoten.

TRF heeft twee gezichten: naar buiten toe presenteert het zich als redelijk en baseert het zich naar eigen zeggen op internationaal recht. Men ontkent niet openlijk Israels bestaansrecht en zou voor vrede zijn. Er zijn naast oud-premier Dries van Agt diverse bekende oud-politici aan verbonden, van gematigde partijen als het CDA, D66 en de PvdA. Op de website staan echter veel artikelen met een radikalere strekking, onder andere geschreven door stadsgids en historicus Jan Tervoort. Ik heb me eerder afgevraagd of de mensen die in het bestuur of de Raad van Advies zitten zich daar wel in kunnen vinden en of zij überhaupt weleens een kijkje op de website nemen.

Op de websites van DocP en het Nederlands Palestina Komitee is van solidariteit of sympathie richting Oekraïne weinig te merken en wordt direct overgeschakeld op het niet-eerlijk en twee-maten-repertoire.

Palestina Komitee

Bij het NPK zijn sommige artikelen zelfs pro-Russisch en anti-Oekraïens, met de bekende Kremlin propaganda over Westers imperialisme en neo-nazi’s. Men is hier openlijk tegen Israels bestaansrecht: alle artikelen hebben het over Israel als apartheidsstaat en zionisme als racistisch en een koloniaal project. Palestijnen (veel artikelen zijn door Palestijnen geschreven en komen van websites als Mondoweiss, Middle East Monitor en Electronic Intifada) kunnen het slecht verkroppen dat Israel wel Oekraïne steunt, maar de parallellen niet ziet met wat ze de Palestijnen zouden aandoen. En wat hen bijzonder treft is dat het Westen niet alleen Rusland boycot en sympathie voor Oekraïne uitspreekt, maar ook actief hun ‘gewapend verzet’ steunt en ze zelfs wapens geeft. Dit laatste lijkt de schrijvers zeer te intrigeren: dat het Westen een volk steunt dat de wapens opneemt tegen de agressor die zijn land binnenvalt. Maar ook de zeer snelle en vergaande sancties tegen Rusland vallen op. ‘Nu kan het opeens wel’. Palestijnen begrijpen werkelijk niet waarom zij in hun ‘decennia van verzet tegen een wrede bezetter en kolonisator’ niet meer gesteund worden. Het kan niet anders dan racisme zijn, en sommigen spreken de hoop uit dat nu het Westen richting Rusland zo voortvarend reageert, er ook momentum komt voor de Palestijnen, mits het Westen voldoende en duidelijk op deze ‘dubbele standaard’ wordt aangesproken.

Er wordt op gewezen dat, zeker in het begin, dit thema ook in sommige Westerse media werd opgepakt, zoals in The Guardian, waaruit hoop wordt geput dat er nu echt iets kan veranderen. Sommige schrijvers gaan erg ver in hun slachtofferschap en stellen dat de Palestijnen ook slachtoffer van de Oekraïne oorlog zijn: Israel heeft immers alle Joodse Oekraïners opgeroepen naar Israel te komen, en deze mensen worden nu gehuisvest - aldus sommige Palestijnen - op land dat van hen is en waar zij zouden moeten wonen. Het gaat hierbij voor de duidelijkheid (ook) om huisvesting binnen de Groene Lijn. Israel wordt ervan beticht op een cynische manier gebruik te maken van deze oorlog door zo hun demografie te verbeteren. “Oekraïense kinderen worden hier gebrainwashed om ons te haten.” Juist dit is een cynische vorm van slachtofferschap over de hoofden van vele duizenden Oekraïense slachtoffers. Zoals men ook vindt dat de Palestijnen slachtoffer zijn van de Holocaust, want daardoor kwamen zoveel Joden naar Palestina (in feite kwamen er juist minder omdat er zoveel waren vermoord).

De collaboratie toen van Palestijnse leiders met de nazi’s heeft een opvallende parallel met de banden die men nu heeft met Poetin. Palestijnse leiders en organisaties zwijgen veelal over de oorlog in Oekraïne, want je hierin openlijk aan de kant van Rusland scharen is slecht voor je imago. Tegelijkertijd ziet men Rusland wel als anti-imperialistisch tegenwicht tegen het Westen. Dat juist de oorlog in Oekraïne imperialistisch van aard is kan men niet zien door de blinde vlek die men heeft voor niet-Westers imperialisme. “Rusland staat voor rechtvaardigheid en internationaal recht", zei Abbas in oktober bij een ontmoeting met Poetin.

BDS Nederland

Dat geldt voor het gros van de artikelen hierover op (pro-)Palestijnse websites, die de oorlog zelf nauwelijks vermelden en direct naar hun stokpaardjes gaan. Toch klinkt een pro-Russische houding, begrip of sympathie hier en daar door, zoals in een verklaring op de website van BDS Nederland die ook op DocP staat, waarin men het onfair vindt voor die Russische artiesten en sporters die nu opeens ook niet meer welkom zijn, en beweert dat dit veel verder gaat dan wat de BDS beweging bepleit. Men beticht het Westen van racisme en chauvinisme en maakt de Russische boycot belachelijk:

De huidige hysterische, discriminerende westerse boycots die worden opgelegd aan gewone Russen op basis van hun identiteit of politieke opvattingen zijn daarom in tegenspraak met de ethische principes van de BDS-beweging. De reguliere westerse media, waaronder een verrassend eerlijk artikel in de New York Times, zijn dit feit gaan ontdekken, waarbij de ”veel geavanceerdere” institutionele en op medeplichtigheid gebaseerde BDS-boycot van apartheid Israël gunstig wordt vergeleken met de alarmerend xenofobe, op identiteit gebaseerde, McCarthyitische boycots tegen gewone Russen.

Deze maatregelen, aangewakkerd door diep racistische, chauvinistische en bevooroordeelde westerse mainstream media, omvatten het boycotten van Russische films, culturele figuren (waaronder Tsjaikovski en Dostojevski, die beiden aan het eind van de 19e eeuw stierven!), academici (behalve degenen die publiekelijk de invasie afkeurden), en zelfs Russische katten. [...] Een ziekenhuis in Duitsland – een staat die de Israëlische apartheid blindelings verdedigt en bewapent en staat bol van anti-Palestijns racisme en anti-BDS McCarthyisme – heeft aangekondigd dat het geen Russische patiënten meer zou ontvangen, in een schandelijke schending van de eed van Hippocrates.

Het klopt dat de boycot van Rusland aanvankelijk soms ook emotioneel was, omdat veel mensen ontzet waren door de schaal van de verwoestingen en de wreedheid van de Russen. Dit is later minder geworden, en inmiddels hoor je er nauwelijks nog over, en wordt Tsjaikovski volgens mij gewoon gespeeld in het Concertgebouw. Ook Russische schilderijen en boeken zijn niet verwijderd (Even ter vergelijking: Rusland verbrandt Oekraïense boeken en heeft alle kunstinstellingen in de door hen bezette gebieden waaruit het is verjaagd compleet leeggeroofd; dit is onderdeel van de culturele genocide tegen het Oekraïense volk, dat volgens Rusland geen bestaansrecht heeft). Anders is dat met hedendaagse kunstenaars, vooral wanneer die openlijk het regime steunen en bevriend zijn met Poetin. In een totalitaire staat is kunst niet vrij, en is de officiële kunst onderdeel van de propaganda voor het land.

Dit is overigens precies het argument dat BDS gebruikt om boycots van Israelische artiesten en universiteiten te rechtvaardigen. Daarbij gaat men eraan voorbij dat zij, levende in een democratie met een pluriforme pers en kunstsector, vaak juist bijzonder kritisch zijn op de regering en de behandeling van de Palestijnen. Ook op de universiteiten is men vaak veel linkser dan de officiële politiek. Onder Netanyahu is Israel wel wat repressiever geworden, met name wanneer mensen of organisaties openlijk Israels bestaansrecht ontkennen.

Kremlinpropaganda

Dat BDS zich aan bepaalde ‘ethische principes’ houdt, terwijl de boycot van Rusland ‘hysterisch’ zou zijn, klinkt als je reinste Kremlinpropaganda. Er zijn diverse voorbeelden van behoorlijk hysterische reacties van BDS’ers op culturele Israelische voorstellingen of andere uitingen in Nederland, van mensen die werkelijk niks met Israels bezetting te maken hebben. Soms gaat dit gepaard met antisemitisme. Op campussen in de VS is dit nog een stuk extremer. Dit ‘argument’ is dus nogal lachwekkend (maar dat is Kremlinpropaganda wel vaker).

Het voorbeeld van ‘een ziekenhuis’ in Duitsland blijkt een privékliniek te zijn en hierop kwam felle kritiek. In sommige Oekraïense media wordt overigens wel gewezen op het imperialistische en koloniale karakter van Rusland (zowel vroeger onder de tsaren, tijdens de Sovjet tijd als nu), en dat ook veel kunstenaars in het verleden deze expansie en de onderdrukking van andere landen en volken die ermee gepaard ging ondersteunden. Dat is geen rechtvaardiging deze kunstenaars nu te boycotten, maar kan wel het ongemak aan het begin van de invasie verklaren.

Bij iedere boycot speelt de vraag hoe je voorkomt dat de gewone bevolking eronder lijdt (en soms ook in hoeverre je dat wilt voorkomen) zonder dat dit te zeer ten koste van de effectiviteit gaat. Veel gewone Russen stonden achter de oorlog of waren apathisch, al waren er aanvankelijk ook protesten. Omdat deze keihard werden neergeslagen en met een totaal gebrek aan vrije nieuwsgaring en kritische organisaties, waren die geen lang leven beschoren. In Israel waren er vroeger geregeld protesten en demonstraties tegen de bezetting. Er zijn tal van pro-Palestijnse organisaties die Palestijnen helpen en media als Haaretz staan vol met kritische artikelen. Een groot deel van de bevolking stond kritisch tegenover de nederzettingenpolitiek en zette de regering ertoe aan om serieus werk te maken van vrede. Deze pogingen zijn helaas gestrand en nu is men cynischer en steunt een groter deel van de bevolking het rechtse beleid van Netanyahu.

Protesterende Russen

Nog even over de ‘hysterische sancties’ tegen Rusland. Vanwege de dramatische impact van de Russische inval wilde het Westen dat de sancties snel effect zouden hebben en zo de oorlog zouden bekorten. Vandaar dat sanctie pakketten elkaar snel opvolgden en steeds verder gingen. Deze oorlog was natuurlijk niet de eerste oorlogsmisdaad van Poetin. In de jaren ervoor heeft hij Syrië, Tsjetsjenië, Georgië en Oekraïne aangevallen, steden met de grond gelijk gemaakt en gebied ingepikt, dit alles zonder grootschalige protesten.

Ook nu valt overigens op dat Russen in het buitenland, waar zij weinig te vrezen hebben, ook zelden demonstreren of een dissident geluid laten horen. Deskundigen hebben er vaak op gewezen dat veel Russen apathisch waren en weinig kritiek hadden op de steeds repressievere en agressievere machthebbers. Er was een soort deal dat de gewone Rus met rust werd gelaten als die zich niet met de politiek bemoeide, en dat leek velen redelijk te bevallen. Dit kwam pijnlijk aan het licht toen begin oktober een mobilisatie werd afgekondigd en er toen opeens wel weer allerlei protesten waren, die er zelfs toe hadden geleid dat Poetin tijdelijk naar zijn daskja ging en de mobilisatie een maand later als voltooid werd beschouwd en min of meer beëindigd. Ook gaf men toe dat er dingen verkeerd waren gegaan. Ook nu is er wel kritiek op de oorlog; op de slechte uitrusting die soldaten krijgen en de slechte voorbereiding voordat ze naar het front worden gestuurd waar ze nu bij bosjes omkomen, maar minder op het amorele karakter van de oorlog waarvoor men wordt gemobiliseerd.

Geen vrede

Ali Abunimah, een van de oprichters van ‘Electronic Intifada’, behoort tot de meest extreme Palestijnse commentatoren. Zelf is hij geboren en woonachtig in de USA. Hij noemt de Majdan revolutie een coup van neo-nazi’s die door de CIA werd gesteund en beweert dat de USA het land nu opoffert aan zijn eigen belangen. Hij ziet de oorlog in Oekraïne als een conflict tussen twee grootmachten dat min of meer toevallig in Oekraïne plaatsvindt. De haat tegen en afkeer van het Westen en de decenniaoude banden met Rusland ontneemt veel Palestijnen het zicht op zowel wat er werkelijk gaande is in Oekraïne als de aard van het conflict dat zij hebben met Israel. Net als in pro-Russische propaganda ligt het altijd aan de ander, het Westen met name, dat koloniaal en expansionistisch is, en ziet men de balk in eigen oog niet.

Wat direct opvalt in alle artikelen die ik tegenkom waarin de vergelijking met Oekraïne wordt gemaakt (met uitzondering misschien van TRF), is dat de schrijvers tegen een tweestatenoplossing zijn, tegen vrede en onderhandelingen met Israel. Waar Oekraïne van Ali Abunimah maar stukken land moet opgeven voor vrede, mag ‘zijn’ Palestina geen centimeter land opgeven en is er geen ruimte voor Israel. Hier is vrede opeens niet het doel en moet gestreden worden totdat je je tegenstanders hebt verslagen.

Er zijn helaas veel misstanden in de door Israel bezette of deels gecontroleerde gebieden, die te vaak onbestraft blijven. Een bezetting, hoe legitiem in eerste instantie ook, leidt op den duur haast onherroepelijk tot onderdrukking. Het probleem is dat zonder vredesverdrag deze bezetting niet zo makkelijk opgeheven kan worden. Waar Rusland zonder enig gevaar voor de eigen veiligheid zich uit oost Oekraïne kan terugtrekken, wordt Israel zonder Westbank en met vijandige buren erg kwetsbaar. De landen verschillen nogal in grootte. Dat is nog geen rechtvaardiging voor de nederzettingenpolitiek en de vele fricties met Palestijnen die vooral de meer ideologische en dieper in de Westbank gelegen nederzettingen veroorzaken.

Van etnische zuiveringen en de identiteit, cultuur en geschiedenis uitwissen zoals Rusland probeert te doen in Oekraïne, is echter geen sprake. Daarom zijn er na 55 jaar ‘bezetting’ meer Palestijnen dan voorheen, die Arabisch praten, hun eigen cultuur beleven, hun eigen schoolboeken hebben (die vaak erg anti-Israel zijn), en die in hun media zelfs de meest rabiate anti-Israel en anti-Joodse propaganda spuien.

Ratna Pelle

De Palestijnen en de Oekraïne vergelijking (2)

 

= IMO Blog = 

Ik zoom nog iets meer in op een paar aspecten van de ‘Oekraïne-vergelijking’, omdat ze veel zeggen over hoe Palestijnen naar Israel en het conflict kijken en wat voor oplossing zij zien. Waar de PA officieel voor onderhandelingen en een tweestatenoplossing is, blijkt uit wat ze zeggen in relatie tot Rusland en Oekraïne dat men de oplossing ziet in gewapend ‘verzet’ en het verdwijnen van Israel. Dit vindt men zo vanzelfsprekend de enige rechtvaardige oplossing, dat men volkomen verbluft lijkt dat het Westen niet snapt dat het hypocriet is als Israel niet dezelfde behandeling krijgt als Rusland. 

Verantwoordelijk voor de oorlog 

De teneur van de artikelen op de pro-Palestijnse websites (DocP, Palestina Komitee en The Rights Forum) sluit redelijk aan bij de officiële Palestijnse posities over de oorlog in Oekraïne en een enquête door het Israeli Democracy Institute. Deze laat zien dat 75,8 % van de Joodse en 26,6 % van de Arabische Israeli’s Poetin aanwijzen als veroorzaker voor de oorlog in Oekraïne. Opvallend is dat ook 23,2 % van de Arabische Israeli’s van mening is dat de USA en de NAVO-landen verantwoordelijk zijn voor de oorlog. Dus bijna evenveel Arabieren in Israel zien het Westen als agressor in plaats van Rusland. Het ligt voor de hand dat dit in de Palestijnse gebieden eerder nog meer zal zijn, daar men daar eenzijdiger aan Arabische propaganda wordt blootgesteld. 

Het CIDI geeft hier de volgende redenen voor: “De Palestijnen die de kant van de Russen kiezen doen dit vooral uit onvrede tegenover het Westen, dat altijd Israel zou hebben gesteund. Anderen geven hun steun aan Rusland naar aanleiding van een tweet van de Oekraïense president Zelensky waarin hij zijn afschuw uitte over de Palestijnse raketaanvallen op Israel en niet inging op het aantal Palestijnse slachtoffers die aan de andere kant vielen. Vanzelfsprekend zijn er ook veel Palestijnen die de kant van Oekraïne kiezen omdat zij zich zorgen maken over het lijden van de Oekraïense burgers.” Overigens zijn er nooit demonstraties van de Palestijnen voor Oekraïne geweest, wat wel in Israel gebeurde, en kwam ik op de pro-Palestijnse sites ook weinig solidariteit met Oekraïne tegen. 

Net als de meerderheid van de bevolking ziet ook het Palestijnse leiderschap Poetin niet als de agressor en weigert de PA de invasie te veroordelen. Zowel Hamas als de PA hebben van oudsher goede banden met Moskou, aldus het CIDI. Rusland wees een nogal pro-Israelisch vredesplan van de regering Trump af en Abbas heeft ‘goede hoop dat Rusland een grote rol kan spelen in de vredesonderhandelingen tussen de Palestijnen en Israel’. Plaatsvervangend hoofd van het politieke bureau van Hamas Mousa Abu Marzouk zei dat “de oorlog tussen Rusland en Oekraïne laat zien dat het tijdperk van Amerika als unipolaire supermacht voorbij is”. Afgelopen oktober ontmoetten Abbas en Poetin elkaar op een conferentie in Azië en zei Abbas o.a.:

“Rusland staat voor rechtvaardigheid en internationaal recht en dat is genoeg voor ons. Als u zegt dat u staat voor internationale legitimiteit, is dat genoeg voor mij en dat is wat ik wil. Daarom zijn we blij en tevreden met het Russische standpunt. [...] Wij vertrouwen Amerika niet en u kent ons standpunt. We vertrouwen het niet, we vertrouwen er niet op en onder geen enkele omstandigheid kunnen we accepteren dat Amerika de enige partij is bij het oplossen van een probleem.”

Abbas had eerder al gezegd in reactie op het Westerse verzoek de Russische invasie in Oekraïne te veroordelen, dat dat niet in het Palestijnse belang is. Verschillende PA functionarissen hebben op de zogenaamde ‘dubbele standaarden’ gewezen wat betreft de Westerse houding tegenover Rusland en Israel. Ook Hamas-leider Haniyeh heeft Moskou recent nog bezocht, in mei en in september, om ‘de betrekkingen met de Russen te verbeteren en de situatie in de Palestijnse gebieden te bespreken’, aldus Jonet. Dat is niet nieuw:

Lavrov heeft in de afgelopen jaren verschillende keren een ontmoeting gehad met Haniyeh, evenals met diens voorganger Khaled Meshaal. De twee zagen elkaar begin 2020 voor het laatst. Eind 2018 zou Israël naar verluidt protest hebben ingediend bij Moskou over een andere geplande ontmoeting tussen de twee, maar dat mocht niet baten. In mei ontketende Lavrov een diplomatieke storm nadat hij zei dat Adolf Hitler ‘Joods bloed had’ en dat Joden tot de ergste antisemieten behoren.

Gespannen relatie 

Daarvoor maakte Lavrov overigens excuses, maar het laat wel zien dat de banden van Rusland met de Palestijnen beter zijn, terwijl de relatie met Israel een stuk gespannener is. Afgelopen zomer ruzieden Israel en Rusland over het agentschap voor Aliyah in Rusland, dat bijna werd gesloten door de Russen, waardoor Russische Joden worden belemmerd om naar Israel te emigreren. Ook stoort het Rusland dat Israel humanitaire en logistieke hulp aan Oekraïne geeft. In het begin van de oorlog probeerde de Israelische president Bennet te bemiddelen en wees daarbij op de banden die men met beide landen heeft. Israel heeft Rusland nodig omdat het er aanvallen op Hezbollah doelen in Syrië mee coördineert. De laatste tijd schuift Israel voorzichtig verder op richting Oekraïne, en heeft het Oekraïne inlichtingen en instructies gegeven om de Iraanse drones beter uit de lucht te kunnen schieten. Ook is een verbod opgeheven om in Rusland vervaardigde wapens in bezit van andere landen aan Oekraïne door te geven. Volgens sommige functionarissen zou Israel zich minder bedreigd voelen door Rusland sinds het een deel van zijn leger en luchtafweergeschut uit Syrië naar Rusland heeft verplaatst:

The New York Times said the development could open the door for Jerusalem to upgrade its level of support for Kyiv, as Russia’s presence in Syria has been a major consideration for Israel’s position on the matter. The three officials said the redeployment would decrease Russian leverage on Israel, and this may lead Jerusalem to reconsider its support for Ukraine.

Ook de levering van grote aantallen drones door Iran en Westerse druk zouden hieraan bijdragen. 

Which is it? 

Er zijn geen officiële banden of verklaringen van solidariteit tussen de PA en Oekraïne. Het is opvallend dat de Palestijnen enerzijds meer met Rusland sympathiseren en zich anderzijds zelf met de Oekraïners vergelijken. Men snapt niet dat het Westen de dubbele standaarden niet ziet en de Palestijnen niet actiever steunt in hun ‘vrijheidsstrijd’. Een schrijver bestond het zelfs te zeggen dat als Westerlingen zich afvragen welke volken dezelfde moed hebben als de Oekraïners, ze niet verder hoeven te zoeken want dat zijn de Palestijnen natuurlijk. 

Anderzijds is die moed kennelijk toch niet zo groot en zijn de Oekraïners ‘door het Westen gesponsorde neo-nazi’s’ als we de Kremlin propaganda mogen geloven, overgenomen op websites als Electronic Intifada. Ik zou zeggen: Which is it? Als je graag de lieveling wil worden van het Westen en jezelf ziet als een soort Oekraïense vrijheidsstrijders die tegen een wrede bezetter vechten die uit is op je vernietiging, kun je niet tegelijk met die wrede agressor samenspannen en die prijzen als ‘staand voor rechtvaardigheid en internationaal recht’. Make up your mind please, voordat je ons verder lastigvalt met misplaatste vergelijkingen en verongelijktheid omdat de aandacht nu uitgaat naar een volk dat werkelijk slachtoffer is van wreedheid en genocide.

Israel stelt zich tot nu toe helaas wat halfslachtig op en de tijd is gekomen om echt partij te kiezen en Oekraïense levens te redden door het leveren van hoogstaande luchtverdediging, maar de hypocrisie van de Palestijnen slaat alles. 

  Ratna Pelle

De Palestijnen en de Oekraïne vergelijking

= IMO Blog =  

In mijn vorige artikel reageerde ik op Dorien Ballouts misplaatste vergelijking tussen Rusland en Israel. Even googelen maakt duidelijk dat deze vergelijking, vooral aan het begin van de Russische invasie van Oekraïne, veelvuldig werd gemaakt door Palestina activisten. Ik heb een aantal van die artikelen bekeken op de websites van het Nederlands Palestina Komitee, DocP en The Rights Forum. Met name het Palestina Komitee plaatste tientallen artikelen die de twee conflicten vergelijken, allemaal van eind februari en maart en doorgaans overgenomen van Engelstalige websites. De oorlog in Oekraïne was nog niet lang bezig en er werden snel allerlei sancties tegen Rusland afgekondigd, soms ook door bedrijven en organisaties zelf. De afschuw was groot, men had niet verwacht dat Rusland op die schaal zou huishouden in het buurland.

Heldhaftig

Deze artikelen laten veel zien over hoe Palestijnen naar Israel en het conflict kijken en wat men als gewenste oplossing ziet, namelijk niet vrede en onderhandelingen maar een Palestijnse overwinning zoals velen dat voor Oekraïne wensen. De felle veroordelingen van de Russische inval door (met name) het Westen en de vele daarop volgende sancties, gepaard met wapenleveringen aan Oekraïne, worden door veel Palestijnen als hypocriet beschouwd, omdat ‘hun bezetting’ door Israel niet tot zoveel Westerse verontwaardiging en steun leidde. Ook valt men er erg over dat Oekraïens verzet als goed en heldhaftig wordt gezien terwijl Palestijns ‘verzet’ wordt veroordeeld. De racisme kaart wordt veelvuldig getrokken: blonde blauwogige Oekraïners krijgen wel steun en sympathie en Arabieren niet. Zijn de Palestijnen immers niet even dapper als de Oekraïners en vechten ze niet tegen een soortgelijke vijand? Sommige Palestijnen waren geschokt dat de Israeli’s Oekraïne steunen terwijl ze zelf ook bezetters zijn. Een Palestijnse journalist op de website van het Palestina Komitee beschrijft (overgenomen van Al Jazeera) het als volgt:

“Thousands of Israelis also took to the streets in Tel Aviv “for Ukraine”. And as they marched with Ukrainian flags at hand and chanted “Free Ukraine”, Palestinian residents of the city watched on speechless. After all, that many Israelis have never taken to the streets in Israel to demand a “Free Palestine” or at least equal rights for Palestinians living under their state’s apartheid regime.

The shock experienced by the Palestinian people since the beginning of the war in Ukraine was not caused solely by the hypocritical actions and words of Israeli officials and citizens either.

Since February 24, they also came face to face with the inherent hypocrisy of the global community at large.

Indeed, for the past week, newspapers, websites and social media have been filled with stories of Ukrainian “heroism and resistance” – stories about soldiers blowing up bridges to delay the approach of Russian tanks and sacrificing themselves in the process, civilians attacking armed vehicles with whatever they have at hand, common people receiving weapons training and digging trenches. If any of these stories took place in Palestine rather than Ukraine they would of course not be perceived as acts of heroism – they would be classified and condemned as “terror”.”

Het geval is dat ‘none of these stories took place in Palestine’. De aard en context van de conflicten is onvergelijkbaar en de acties van de Oekraïners en de Palestijnen eveneens. Wanneer je werkelijk denkt dat de raketten op Sderot, aanvallen met messen op burgers, aanslagen in bussen of restaurants, auto’s die burgers overrijden, wanneer je echt denkt dat dit te vergelijken is met Oekraïners die geweren kregen uitgedeeld tegen de Russische agressors in Kyiv en andere steden, of het verdedigen van jouw stad tegenover een gigantische overmacht aan soldaten, totdat de meesten van de verdedigers bezwijken aan hun verwondingen en ondervoeding, dan is er iets mis met je beoordelingsvermogen. Dat is me wel vaker opgevallen bij de Palestijnen. Jezelf opblazen in een bus is niet heldhaftig, een huis in een nederzetting ‘s nachts binnensluipen en de hele familie, inclusief baby, vermoorden evenmin. Niet alle verzet tegen machthebbers of bezetters is legitiem, en niet alle bezettingen zijn verkeerd. Na WO2 werd Duitsland bezet in afwachting van zuiveringen en vrije verkiezingen. ‘Verzet’ door nazi’s daartegen was geen heldendaad. Niet alle geweld van afscheidingsbewegingen, zelfs als ze echt worden onderdrukt, is te rechtvaardigen. Geweld tegen willekeurige burgers is nooit gerechtvaardigd.

Sympathie

Overigens hebben de Palestijnen vaak genoeg sympathie gekregen voor hun ‘strijd’ tegen de bezetting, vooral op momenten dat die niet tegen Israelische burgers was gericht. Denk aan de Eerste Intifadah toen vooral soldaten met stenen werden bekogeld en demonstraties en stakingen werden gehouden. Denk aan de wekelijkse protesten in Nabi Salih tegen de muur/hek, waaraan de mediagenieke Ahed Tamimi (‘Shirley Temper’) meedeed en een Israelische soldaat in zijn gezicht sloeg. Het nederzettingenbeleid, de bouw van de afscheidingsbarrière en tal van militaire acties van Israel werden vrijwel unaniem veroordeeld door de internationale gemeenschap. Dat dit nooit leidde tot het soort sancties als we nu tegen Rusland hebben ingesteld ligt aan meerdere factoren, waaronder de vrij brede consensus dat het conflict door onderhandelingen en compromissen tussen beide partijen moet worden opgelost. Beide kanten zijn tot dusver onvoldoende bereid geweest die compromissen aan te gaan, waarbij de Palestijnen minstens zoveel tekort schoten met starre maximalistische eisen, het ontbreken van degelijke bestuurlijke en democratische instituties en het plegen van terreuraanslagen.

Er zijn in Israel in de jaren ’80 en ’90 grote demonstraties geweest tegen de bezetting en voor een vredesakkoord. Er was toen hoop op een vreedzame oplossing van het conflict en de oprechtheid van de Palestijnen om tot een vergelijk te komen dat aan beide kanten recht doet. Aan Palestijnse kant waren er overigens geen demonstraties tegen de vele terreuracties die de kansen op een vredesakkoord ondermijnden.

Erkenning

Ik legde in mijn vorige artikel uit dat een van de verschillen met Rusland-Oekraïne is, dat daar geen sprake is van een conflict maar van een oorlog van agressie en vernietiging van de een tegen de ander. Er is geen onenigheid over wat een rechtvaardige ‘oplossing’ zou zijn en wat de grenzen van beide landen zijn. Er zijn geen ingewikkelde kwesties zoals de vluchtelingen of Jeruzalem waarin van beide kanten compromissen nodig zijn om tot een enigszins werkbare en aan beide zijden rechtdoende oplossing te komen. Dat wil zeggen, als je vindt dat ook Israel bestaansrecht heeft en Joodse zelfbeschikking in Israel op zichzelf legitiem is. Dit wordt door de genoemde organisaties niet bepaald gesteund; Israel is volgens hen een koloniaal project en inherent racistisch. Zij zijn net als de BDS beweging die zij volop steunen tegen onderhandelingen, tegen vrede en tegen ‘normalisering’ met Israel. Dat de Palestijnen Israel niet erkennen staat voor hen gelijk aan dat Oekraïne de annexatie van de door Rusland bezette gebieden niet erkent, niet aan het feit of Oekraïne genoegen neemt met de eigen staat.

In een van de artikelen wordt een valse analogie opgevoerd tussen het narratief van Rusland over Oekraïne en dat van Israel over de Palestijnen. Beide erkennen de ander niet als natie en volk, ontkennen diens eigen geschiedenis en identiteit en willen deze vernietigen. Tot slot maken beide de ander voor nazi uit. Oppervlakkig gezien kun je er enige analogie in zien, al gaat het Kremlin veel verder. Maar het belangrijkste verschil zit hem erin dat de Palestijnen op hun beurt ook de Joodse nationale identiteit niet erkennen en deze wegzetten als racistisch. Een beetje zoals – precies – de Russen de Oekraïense wegzetten als nazistisch. En dat dat juist een belangrijke oorzaak is voor het voortduren van het conflict. Rusland noemde Oekraïne voor het er in februari binnenviel een bedreiging voor Rusland en verzon dat ze in de Donbas massaal etnische Russen aanvielen en ‘zuiverden’. Wat onzin is. Maar wanneer Israel zegt dat een soevereine Palestijnse staat op de Westbank een bedreiging voor haar veiligheid is, is dat veel minder vergezocht, gezien vele uitspraken van Palestijnse leiders, gezien het toejuichen van aanslagen op Israelische burgers, en gezien de daadwerkelijke Arabische nazi-sympathieën.

Oekraïne

Oekraïne daarentegen is een redelijk functionerend soeverein en democratisch land, dat geen enkele aanspraak maakt op Russisch grondgebied en geen bedreiging voor Rusland vormt. Israel is nooit een vreedzaam en democratisch soeverein Palestina binnen gevallen, want dat heeft nooit bestaan. Was dat wel gebeurd dan zou dat zeker ook fel zijn veroordeeld en tot isolatie van Israel hebben geleid. De bezetting door Israel van (delen van) de Westoever en die door Rusland in Oekraïne zijn van een totaal andere orde. De Russische agressie in Oekraïne en Poetins ontkenning van een Oekraïense identiteit en bestaansrecht als autonome staat, doen de Israeli’s eerder denken aan de Arabische aanval na het uitroepen van de staat Israel in 1948* dan aan hun eigen bezetting van de Westelijke Jordaanoever in een defensieve oorlog in 1967. Ze hebben in 1948 (en in mindere mate in 1967 en 1973) een wanhopige strijd moeten leveren voor hun land tegen een coalitie van agressoren, een beetje zoals Oekraïne nu moet doen.

Ratna Pelle

* Zie ook: ‘Vrijheid moet beter bewapend zijn dan tirannie’ 

Israel is geen Rusland (en Palestijnen geen Oekrainers)

= IMO Blog =

In Het Parool van 31 oktober beklaagde Dorien Ballout, medewerkster van DocP en de BDS-beweging tegen Israël, zich over het feit dat aan Rusland na de invasie van Oekraïne allerlei sancties werden opgelegd, terwijl Israël nooit zulke sancties te vrezen heeft voor haar bezetting van Palestijns gebied. Ze verbaasde zich erover dat ‘de dubbele standaard hiervan ons ontgaat’. Deze vergelijking gaat op werkelijk alle punten mank. Ik mocht in Het Parool kort reageren maar kan er hier wat uitgebreider op ingaan.

Rusland viel afgelopen februari een soeverein buurland binnen waardoor het op geen enkele manier werd bedreigd. Het doel was de gekozen president af te zetten en te vervangen door een Rusland gezind regime, en toen dat niet lukte een zo groot mogelijk deel van Oekraïne te annexeren. Dit ging vanaf het begin gepaard met grootschalig en doelbewust geweld tegen burgers. Op grote schaal zijn Oekraïners geëxecuteerd en gemarteld. Miljoenen mensen zijn al gedeporteerd naar Rusland, soms duizenden kilometers verderop, waar ze worden ‘gerussificeerd’. Ook kinderen worden gedwongen bij hun ouders weggehaald en naar Rusland gebracht; zij krijgen te horen dat hun ouders hen niet meer terug willen. Dit alles komt gevaarlijk dicht bij genocide in de buurt. Rusland probeert met grootschalige aanvallen op onder andere civiele infrastructuur de wil van de bevolking te breken en schakelt energievoorzieningen uit om ze dood te laten vriezen. Honderden ziekenhuizen en andere burgerdoelen zijn getroffen. In gebieden waar de Russen zich terugtrekken wordt alles wat los en vast zit gestolen, van dure medische apparatuur en ambulances tot wc’s uit restaurants en kunstschatten. Woningen en winkels worden geplunderd. Wat niet kan worden meegenomen wordt kapot gemaakt.

De wreedheid van de Russen in de bezette gebieden is ongekend. In ieder bevrijd dorp werden martelkamers aangetroffen, veel vrouwen zijn verkracht. De verschrikkingen van Bucha, waar een massagraf van honderden burgers is aangetroffen, velen met tekenen van marteling, is geen uitzondering maar eerder regel. Onlangs werd een vrouw opgehangen omdat zij zich tegen de bezetting had uitgesproken. Medisch personeel maar ook bijvoorbeeld personeel van de door Rusland ingenomen kerncentrale in Zaporizhja worden gedwongen in Rusland te werken. De lijst is nog veel langer. Roxanne van Iperen vergeleek het in Op1 afgelopen vrijdag met de genocide in Rwanda, waar zij eerder een boek over heeft geschreven. In dit artikel op de informatieve website Raam op Rusland, wordt goed uitgelegd waarom Rusland in feite een genocidale oorlog voert en welke huiveringwekkende plannen het Kremlin nog heeft.

Dit alles zou, volgens Ballout en sommige andere pro-Palestina activisten, vergelijkbaar zijn met de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en het geweld van Israël tegen de Palestijnen. Ballout komt met de bekende riedel van apartheid, landroof en bouw van nederzettingen, en beweert dat Israël ongewapende burgers zonder reden executeert. De bevolking van Gaza zou door Israël hermetisch worden opgesloten en regelmatig gebombardeerd. Wel, apartheid is er niet, want Arabieren kunnen in Israël stemmen en alle functies vervullen die Joden ook vervullen, met uitzondering van het leger. Joden en Arabieren werken op tal van gebieden samen, al is er ook veel discriminatie en racisme. Ongewapende burgers worden niet zomaar doodgeschoten; wel worden steekincidenten en aanslagen soms verijdeld door de dader dood te schieten voordat hij daadwerkelijk toeslaat.

Ballout noemt 2022 met 120 slachtoffers het dodelijkste jaar voor de Palestijnen op de Westoever sinds 16 jaar, maar vermeldt daarbij niet dat er ook veel Palestijns geweld was waarop het Israëlische meestal een reactie was. Zo waren er afgelopen voorjaar diverse aanslagen op Israëlische burgers, met zeker 15 doden tot gevolg. Israël probeerde daders te pakken en verdere aanslagen te voorkomen met invallen in met name Jenin en een ‘militaire operatie’ in de Gazastrook tegen de Islamitische Jihad, waarbij verschillende leiders en strijders van de terreurgroep werden gedood en helaas ook onschuldigen omkwamen. Dit in reactie op concrete inlichtingen over aanvallen door de Islamitische Jihad. Bij de meer dan 1000 Palestijnse raketten die als reactie werden afgevuurd richting Israel kwamen ook Palestijnen om door raketten die te vroeg neerkwamen.

In Oekraïne zijn al tienduizenden burgerdoden gevallen, waarschijnlijk meer dan sinds de oprichting van Israël in de Palestijnse gebieden omkwamen. Daarbij heeft nog geen Oekraïner zich in een Russische bar of bus opgeblazen, zijn sabotage (partizanen) acties uitsluitend gericht tegen militaire doelen en de bezettingsautoriteiten. De hele vergelijking raakt kant noch wal.

Waar Oekraïners zich in hun strijd tegen de Russen uitsluitend richten op militaire doelen, valt op dat het Palestijnse ‘verzet tegen de bezetting’ (geweld dat al begon vóór de stichting van Israël) zich vooral richt op burgers, vaak binnen Israël zelf: zelfmoordaanslagen, aanvallen met auto’s, messen, raketten enz. En daarmee komen we bij het belangrijkste verschil met Ruslands oorlog tegen Oekraïne: volgens veel Palestijnen is heel Israël bezet gebied dat ze claimen voor hun toekomstige staat. Dit geldt ook voor de boycotbeweging waarvan  Ballout deel uitmaakt: verschillende leiders hiervan ontkennen Israëls bestaansrecht. Hun doel is geen Palestina op de Westelijke Jordaanoever dat in vrede met Israël leeft, maar een Palestina in de plaats van ‘Israël’. Daarom is men ook tegen vrede en tegen onderhandelingen met Israël. Dit wil men onder meer bereiken met de terugkeer van miljoenen Palestijnse (nazaten van) vluchtelingen, één van de eisen van de BDS-beweging.

Maar ook de Israëlische bezetting van Palestijns gebied en de Russische van Oekraïens gebied is niet te vergelijken. Israël veroverde de Westelijke Jordaanoever in 1967 op Jordanië, toen dat zich in de oorlog van Israël met Egypte en Syrië mengde. Voorafgaand aan deze oorlog waren er concrete aanwijzingen dat Egypte (en Syrië) een aanval voorbereidde op Israël, en had Egypte al de vredesmacht in de Sinaï naar huis gestuurd en de Straat van Tiran geblokkeerd. Jordanië had de Westelijke Jordaanoever in 1949 zelf illegaal geannexeerd. Daarvoor was het onderdeel van het Britse Mandaatgebied Palestina en daarvoor een Ottomaanse provincie. De juridische status ervan is derhalve complex. Deze bezetting zelf, als gevolg van een gerechtvaardigde oorlog, is dan ook niet illegaal.

De status van de door Rusland bezette Oekraïense gebieden is allesbehalve complex: ze vallen onder het internationaal erkende grondgebied van Oekraïne. Deze grenzen zijn mede door Rusland erkend na de onafhankelijkheid in 1991 toen het van zowel Rusland als de VS veiligheidsgaranties kreeg in ruil voor het opgeven van zijn kernwapens.

Israël heeft nog altijd geen duidelijke internationaal erkende grenzen, die kunnen immers pas vastgesteld worden als er een vredesverdrag is met de Palestijnen en ook Syrië en Libanon, waarmee het officieel nog altijd in oorlog is. Men hanteert vaak de pre-1967 wapenstilstandslijnen oftewel de Groene Lijn, maar een grens is dit niet, en de Palestijnen, Syrië en Libanon erkennen Israël ook binnen deze lijnen niet.

Er is geen enkele Oekraïner die heel Rusland zou willen hebben, omgekeerd ontkent Rusland wel Oekraïens soevereiniteit en eigen identiteit en probeert die kapot te maken. Oekraïne wordt terecht gezien als David die tegen Goliath vecht; Ballout probeert op een doorzichtige en ongeloofwaardige manier de Palestijnen dit imago ook aan te meten.

Ratna Pelle

‘Vrijheid moet beter bewapend zijn dan tirannie’

Opgeven lijkt geen optie voor de Oekraïners; ze vechten voor hun land, hun vrijheid en hun onafhankelijkheid, tegen een buurland dat hun nationale identiteit en hun recht op een eigen staat niet wil erkennen. (Dat doet me ook denken aan een ander land, in 1948.)

 

Volgens NAVO topman Stoltenberg kan Ruslands oorlog tegen Oekraïne nog maanden of zelfs jaren duren. Het Pentagon sprak over eind van het jaar. Ook andere deskundigen vrezen dat het nog lang kan duren. De Russen bereiden zich de laatste weken voor op een nieuw, groot offensief in de Donbas nadat ze in het noorden met zware verliezen zijn afgedropen. Het Westen levert snel zwaardere wapens en kondigt nieuwe sancties aan, nu blijkt dat Rusland de meest gruwelijke oorlogsmisdaden heeft gepleegd in gebieden die ze onder hun controle hadden, waaronder het systematisch verkrachten van vrouwen. Poetin is er alles aan gelegen de bevolking te terroriseren, te demoraliseren en het land kapot te maken. De sancties hebben tot nu toe niet het gewenste resultaat, in tegenstelling tot de wapenleveranties die meer effect sorteren. Alleen een totale energieboycot zou Rusland op korte termijn zo hard kunnen raken dat dit wel snel effect kan hebben.

Concessies?

Deskundigen en opiniemakers verschillen van mening over de vraag wat nu het verstandigst is om te doen. Enerzijds willen we Oekraïne steunen in deze wrede oorlog, anderzijds vinden sommigen dat we een onaanvaardbaar risico nemen als we te zware wapens sturen, teveel wapens sturen (want dit zou onszelf verzwakken daar we zelf minder overhouden) of onze eigen economie met nog verdergaande sancties zouden schaden. Mensen als Wierd Duk en Rob de Wijk pleiten ervoor om tegemoet te komen aan Russische eisen ofwel Zelenski daartoe aan te zetten.

Duk sprak op Vandaag Inside vorige week zelfs over de splitsing van Oekraïne, met als argument dat het land toch geen toekomst heeft. Het idee dat Oekraïne moet winnen -zoals de Amerikanen willen- zou gevaarlijk zijn omdat het de oorlog verlengt en tot meer burgerslachtoffers leidt. Een snelle wapenstilstand met concessies aan de Russen zou het best haalbare zijn.

De Wijk vindt dat we teveel aan wensdenken doen en wijst op andere conflicthaarden, zoals Syrië waar Westerse inmenging en steun aan de rebellen niet tot de gewenste resultaten leidde. Hij ziet daarmee echter een cruciaal verschil over het hoofd: Oekraïne is een redelijk functionerende democratie, redelijk welvarend ook en op weg een meer Westers georiënteerd land te worden. Er zit een democratisch gekozen president die grote steun van het volk geniet en in bijna alle regio’s een meerderheid van de stemmen had.

Het idee een land op te delen zoals Duk bepleit kan werken wanneer er sprake is van twee volken die elkaar naar het leven staan. Dat is in Oekraïne niet het geval, zelfs de Russischtaligen staan in meerderheid achter hun land en niet achter Rusland (en stemden ook in meerderheid voor Zelenski). Alleen in het gebied dat al in handen van de rebellen was staat men schijnbaar achter de Russen (mede omdat er veel mensen zijn weggevlucht).

Daarnaast beweert o.a. Wierd Duk dat het in feite een oorlog is tussen Rusland en Amerika, die toevallig op Oekraïens grondgebied wordt uitgevochten. Ook wordt beweerd dat Oekraïne zich niet aan de Minsk Akkoorden heeft gehouden (Dat deed géén van de partijen). En het Westen zou Rusland hebben geprovoceerd, waarvan Oekraïne nu het slachtoffer is.

Zuiveren

Het is zeer de vraag of concessies aan de Russen tot vrede zullen leiden. Iedere Oekraïner die onder Russisch gezag eindigt wacht een duistere toekomst. Wat Russische soldaten hebben aangericht in de gebieden die zij hadden bezet, is geen exces maar past in de propaganda van de Russische staatsmedia over de Oekraïners. Uit verschillende uitspraken en publicaties blijkt dat Rusland heel Oekraïne zou willen ‘zuiveren’ van zogenaamde nazi’s. Men wil de inwoners vermoorden dan wel heropvoeden tot Russisch gezinde burgers. Hella Rottenberg schreef bijvoorbeeld op ‘Raam op Rusland’:

“Toen de Oekraïners hun ‘bevrijders’ niet met bloemen verwelkomden, maar opwachtten met wapens en molotov-cocktails, trokken Russen de conclusie dat het nazisme dieper geworteld zat dan ze dachten, meent Grigori Joedin. Volgens hem ziet het Russische leger het als zijn taak Oekraïne te zuiveren van de nazi’s en iedereen die zich verzet ís vanzelf een nazi. Hij vreest daarom dat de oorlogsmisdaden die in het dorp Boetsja en elders waar de Russen zich hebben teruggetrokken ontdekt zijn, geen excessen zijn, maar horen bij het doel van ‘denazificatie’. Tegen het ultieme kwaad zijn immers alle middelen geoorloofd.

“Toen een Russische militair werd gefilmd bij een gedode Oekraïner, zei hij dat hij het onafgemaakte werk van de Tweede Wereldoorlog voltooide. Een ooggetuige uit de plaats Boetsja vertelde dat Russische soldaten al meteen op zoek gingen naar Oekraïners die hadden gevochten in de Donbas en naar mannen met ‘foute’ tatoeages, waaronder ook het nationale wapen van Oekraïne. Zij werden zonder pardon geëxecuteerd.”

Rottenberg verwijst naar een recent Russich opiniestuk van het staatspersbureau RIA-Novosti :

“In Oekraïne is geen sprake van ‘een goed volk met een slechte regering’, stelt Timofej Sergejtsev. De meerderheid van de bevolking, schrijft hij, is in een nazistische ideologie meegesleurd. Dat is volgens de schrijver al 30 jaar aan de gang, sinds het Oekraïense nationalisme legaal werd. De uittreding uit de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheid leidden vanzelf naar het nazisme. De Russen moeten zich het dodelijk gevaar van een onafhankelijk Oekraïne realiseren, want ‘het Oekranazisme is een grotere bedreiging voor de wereld en Rusland dan het Duitse nazisme van de Hitler-versie’.

“Sergejtsev somt vervolgens op welke maatregelen Rusland moet nemen om Oekraïne te zuiveren. Liquidatie van de ideologen van het Oekraïense nationalisme, c.q. nazisme. Ontbinding van alle gewapende eenheden, inclusief het reguliere leger. Massale zuivering en berechting van nazi-misdadigers en actieve medestanders, een nieuw ‘Neurenberg-tribunaal’. Dwangarbeid voor medeplichtigen. Installatie en opbouw van een gezuiverd bestuur, politie en leger. Heropvoeding van de bevolking via informatie en scholing onder toezicht van Rusland. Voor onverbeterlijke Ruslandhaters wordt een stuk west-Oekraïne gereserveerd dat ontwapend blijft. Als zij de grens niet respecteren, zal dat deel later bij ‘de Russische beschaving, die van nature antifascistisch is’ worden getrokken. De auteur schat dat het 25 jaar zal duren voordat Oekraïne ‘gedeoekraïniseerd’ zal zijn.”

In een fragment op de Russische staats-tv wordt uitgelegd dat Poetins doel is “het uitwissen van het idéé van Oekraïens zijn. Eén van de Russische volken werd verteld dat het niet Russisch is en het Rusland moet haten en bestrijden”, dat de term Oekraïner (‘grenslander’) in zichzelf beledigend is, en dat dit idee totaal moet worden uitgewist, wat nog een lange tijd zal kosten; “maar voordat we beginnen met [het idee Oekraïens te zijn] uit te roeien en voordat zij zich beginnen te realiseren dat ze moeten worden onderwezen (heropgevoed) om een ander leven te leiden, moeten ze eerst overtuigend worden verslagen”.

Dacht ik aanvankelijk dat Zelenski het soms overdrijft waar hij over genocide praat, en vond ik de vergelijking met de Holocaust die hij bij zijn toespraak voor de Knesset maakte nogal ongepast, inmiddels weet ik het niet meer zo zeker. In de Russische propaganda zijn alle Oekraïners die zich verzetten per definitie nazi’s die vernietigd mogen worden, en de overgeblevenen moeten worden heropgevoed. Poetin wil ze wellicht niet systematisch uitroeien, en houdt er ook niet de idiote rassentheorieën zoals de nazi’s hadden op na, maar het land mag er niet meer zijn, het volk mag er niet meer zijn als volk, en de mensen moeten worden onderworpen aan Rusland totdat ze totaal geassimileerd zijn als Rus.

Parallel met Israel

Dit lijkt vergelijkbaar met wat een aantal Arabische landen en Iran met de Joden in Israel wilden doen: de zionisten uitmoorden, laten leven wie Israel en het zionisme afzweert en zich schikt naar islamitische/Arabische overheersing. De vergelijking met Israel dringt zich vaker op: de onderschatting door Rusland van het Oekraïense verzet en vastberadenheid, net zoals de Arabieren in 1948 deden tegenover de zionisten. Het feit dat de Oekraïners zich met de rug tegen de muur voelen staan en er simpelweg geen andere optie is dan vechten voor hun land, vrijheid en onafhankelijkheid. De betere organisatie en coördinatie van hun leger, waardoor ze standhouden tegenover een schijnbare overmacht. En ook het feit dat tegenstanders Israel voorstelden als een imperialistisch project dat vooral door de Amerikanen en het Westen werd gesteund om de Arabische wereld te verzwakken, precies zoals Duk (in navolging van Russische propaganda) zegt over Oekraïne. Een belangrijk verschil met Israels onafhankelijkheidsoorlog was dat Israel nauwelijks Westerse wapens kreeg; vanwege een wapenembargo waren beide partijen veel slechter bewapend.

Wapens leveren

Sommigen waarschuwen dat de wapenleveranties aan Oekraïne voor Rusland ‘een provocatie’ zijn en tot ‘escalatie’ zullen leiden. Het Westen heeft voor de Russische inval wel degelijk geprobeerd te de-escaleren en met Rusland te praten, en ook na de invasie spraken leiders van diverse landen meermaals met Poetin. Het is inmiddels duidelijk dat praten Rusland niet van zijn doelen kan afbrengen, en dat het niet bereid is tot enig compromis totdat het die heeft bereikt, of wanneer het duidelijk is dat het die militair gezien niet kan behalen. Die doelen gaan daarbij dus veel verder dan het veroveren van de Donbas. Als dat lukt zal men zeker alsnog proberen meer in te pikken.

Het enige wat Poetin op dit moment lijkt te kunnen stoppen zijn te zware militaire verliezen en/of het leeg raken van zijn oorlogskas door een totale energieboycot. Ook wat dit betreft dringt de vergelijking met Israel zich bij me op: vrede kan met sommige landen alleen werken vanuit een positie van kracht en niet vanuit zwakte. Wanneer je vijand je land en volk wil uitwissen, wanneer alle burgers worden ontmenselijkt en als nazi’s en dus legitieme doelwitten neergezet, en wanneer die vijand daadwerkelijk mensen bij bosjes afslacht, dan kun je beter zorgen dat je goed bewapend bent. “Freedom must be armed better than tiranny”, zei Zelenski, waarop zijn zoveelste oproep om meer en zwaardere wapens volgde. Een groot verschil is uiteraard dat Rusland kernwapens heeft en dat er volgens sommigen een reëel risico is dat Poetin bereid is die in te zetten als hij meer en zwaardere verliezen zou leiden in Oekraïne. Het is wat dat betreft bijzonder wrang dat juist Oekraïne zijn kernwapens opgaf in 1994 in ruil voor veiligheidsgaranties van diezelfde Russen.

Meer wapensteun door het Westen is cruciaal voor Oekraïne. Argumenten dat onze depots leeg raken zijn onjuist en gevaarlijk: tot nu toe heeft men Oekraïne vooral verouderd en overtollig materiaal gestuurd, en ook een deel van de aanstaande leveringen van de VS bestaan uit spullen die bijvoorbeeld voor Afghanistan bestemd waren en dus niet uit de eigen voorraad komen. Als de oorlog nog lang duurt kan dat uiteraard veranderen, en daarom wordt in de VS gewerkt aan verhogen van de productie.

Ook voor onze veiligheid is het cruciaal dat Oekraïne standhoudt en zelfs wint. Wanneer het Poetin duidelijk wordt dat hij zijn doelen niet kan halen, zal hij in plaats van nog meer verliezen te lijden met een bestand moeten instemmen (het helpt daarbij natuurlijk wel als hij ‘met iets thuis kan komen’ maar gezien de totale controle over de media kan hij van een kleinigheid een overwinning maken). En omgekeerd, hoe meer terrein Oekraïne zou verliezen, hoe meer vreselijke slachtingen, verkrachtingen en gedwongen deportaties de Russen in de bezette gebieden kunnen uitvoeren. Er zouden nu al meer dan 100.000 mensen zijn gedeporteerd.

Oorlogskas

Mensen die van mening zijn dat Oekraïne nu snel zijn ‘moment’ moet pakken, niet overmoedig moet worden, zijn verlies moet nemen en blij mag zijn als het het merendeel van zijn grondgebied kan behouden, hebben een naïef beeld van de Russen en hun doelen. Doelen die aan de nazi’s doen denken en niet passen bij een rationele benadering (Ook de kerk speelt een rol in de visie van Poetin, maar dat voert hier te ver) en compromisbereidheid. Daarnaast hebben ze ook een vertekend beeld van Oekraïne, en hoe diep de vastberadenheid en overtuiging zit om hun land tot het laatst te verdedigen.

Het succes van de Oekraïners hangt naast hun enorme strijdlust ook af van de spullen die men heeft en van de oorlogskas van Poetin. Laten we zo snel mogelijk stoppen die te vullen (per dag gaat er zo’n 35 miljoen van Nederland naar Rusland, wat direct gebruikt kan worden voor Ruslands oorlog). We hadden eigenlijk in 2014 of zelfs eerder kunnen beginnen met onafhankelijk worden van Russische energie, maar we lieten het gemak en relatief goedkope gas en kolen voor onze principes gaan.

Het is niet dat Rusland niet eerder oorlogsmisdaden beging en hele steden platgooide en uithongerde. Er nu nog eens rustig de tijd voor nemen zodat onze economie er vooral niet teveel schade van ondervindt is niet langer verdedigbaar. Nederland is rijk genoeg dit op te vangen. Er zijn talloze manieren om energie te besparen; een derde besparen is al mogelijk met simpele dingen als de thermostaat 2 graden lager, geen gebouwen/ruimtes verwarmen waar niemand is, beter isoleren enzovoort.

 

Ratna Pelle

Dansen en hossen met corona?

Vorige week stonden Wouter en ik in dagblad De Limburger, met een pleidooi voor een aanscherping van 2G of 3G als manier om de anderhalve meter los te laten (en bijvoorbeeld carnaval te kunnen vieren). Inmiddels is de discussie alweer een stuk verder en worden vergaande versoepelingen doorgevoerd, waaronder ook het loslaten van de anderhalve meter. Ik ging er tot vrij kort geleden vanuit dat dit niet mogelijk is zonder aanvullende maatregelen (om de zorg beheersbaar te houden en te voorkomen dat half Nederland in quarantaine zit), maar wellicht is dat niet meer nodig.

Ik vind het lastig te beoordelen wat verantwoord is. Velen, en ik ook wel steeds meer, vinden dat het tijd is de boel weer eens open te gooien, direct dan wel in stappen, en weer ‘normaal te gaan doen’. Nu de ziekenhuiscijfers gunstig zijn terwijl de gegevens zich opstapelen over de grote schade op velerlei gebied van al die lockdowns en andere beperkingen, lijkt de tijd daarvoor aangebroken. Anderen wijzen op de risico’s van corona op de langere termijn en wat we nog allemaal niet weten zoals de kans op long covid, een verhoogd risico op hart- en vaatziektes, de kwetsbaren die zich onveilig voelen in een samenleving die weer open is zonder mondkapjes en anderhalve meter, en de nog steeds vele uitgestelde zorg die nog moet worden ingehaald.

Het zijn moeilijke dilemma’s, waarbij we soms wel het grotere plaatje en perspectief uit het oog dreigen te verliezen: er gaan ook heel veel mensen dood en worden ziek van andere virussen of ziektes of door roekeloos gedrag, wat met allerhande beperkingen en maatregelen ook een stuk zou kunnen worden gereduceerd. Met een maximumsnelheid van 90 km op snelwegen, 50 op provinciale wegen en 30 in steden en dorpen denk ik dat er vele duizenden mensen minder per jaar verongelukken. Als we vergaande beperkingen voor de hele bevolking als aanvaardbaar middel zien om slachtoffers te reduceren en kwetsbare mensen te beschermen, valt hier een hoop winst te behalen (ik vind de anderhalve meter handhaven, op binnenlokaties verplicht een mondkap dragen die het halve gezicht bedekt en waardoor een groot deel van de mimiek verloren gaat, en het blijven beperken van de nachthoreca vergaande beperkingen).

Heel veel winst valt ook te behalen door het nog meer aan banden leggen van roken, het duurder en minder verkrijgbaar maken van alcohol, een vet- en suikertaks, verbieden van snackbars binnen 1 km van scholen, en ga zo maar door. Voor de duidelijkheid: dit is niet flauw bedoeld, en misschien is het wel een goed idee wanneer op deze gebieden het beschermen van de kwetsbaren ook wat meer prioriteit krijgt. Ik heb te doen met ouderen en slechtzienden die in het verkeer hun weg moeten zien te vinden (en die daarom denk ik vaak thuis blijven), of mensen met een rollator die niet langs de half (of driekwart) op de stoep geparkeerde auto’s komen.

1/2/3G

Ons opiniestuk in De Limburger probeerde een oplossing te bieden voor genoemd dilemma door de anderhalve meter los te laten met een veel strikter coronatoegangsbewijs, zoals onder meer in Duitsland in de horeca wordt gebruikt. De discussie is inmiddels een andere kant op gegaan: 2G is weggestemd, en 1G is nu de optie voor grote evenementen en nachthoreca waarbij men het met het huidige CTB (3G dus) nog niet aandurft.

Ik blijf van mening dat 1G ingewikkeld is, duur en minder eerlijk dan 2/3G+. Minder eerlijk omdat de mensen die hun verantwoordelijkheid namen en 3 prikken haalden, op één hoop worden gegooid met mensen die er geen enkele haalden. Daarbij is er nog wel degelijk een duidelijk verschil in bevattelijkheid en kans op ernstige ziekte tussen gevaccineerden (en geboosterden) en ongevaccineerden. Door onderscheid te maken en niet iedereen te testen wordt het makkelijker uitvoerbaar en beloon je datgene wat nu maakt dat we weer open kunnen: het vaccineren!

Bij de nachthoreca is men ook niet onverdeeld enthousiast over 1G. Dit vervangen door 2/3G+ lijkt me een goed idee: het is werkbaarder omdat je veel minder hoeft te testen, en door naast een vaccinatie of herstelbewijs een booster verplicht te stellen vergroot je de effectiviteit. Uit recent onderzoek is gebleken dat juist de combinatie van een doorgemaakte infectie en een vaccinatie of booster een bijzonder goede bescherming oplevert. Ook bleek uit onderzoek dat de booster wel degelijk ook de kans op overdracht vermindert, naast de kans op ziekenhuisopnames. Het zou zeker de moeite waard zijn wanneer deze optie serieus wordt onderzocht, in ieder geval de 3G+ variant( je krijgt toegang als je getest of geboosterd bent (maximaal 3 maanden geleden)).

Afgelopen dagen was er onzekerheid of men bij carnaval ook 1G zou eisen, omdat de regering dit als evenement zou beschouwen. Tegelijkertijd zei Kuipers zelf dat op een dergelijk grote schaal testen praktisch niet uitvoerbaar is. Het is op deze korte termijn ook niet meer te organiseren: in alle carnavalsgemeentes zouden grote tenten ingericht moeten worden om alle carnavalisten dagelijks te testen, en vervolgens zouden drukke plaatsen afgezet moeten worden met controleurs bij de ingang, of ieder café zou zelf hierop moeten controleren, en men heeft nu al personeelstekort. Waarop de burgemeester van Den Bosch zei dat de kroegen misschien maar wat eerder dicht moeten (en niet tot 1 uur of zelfs nog langer zoals nu het plan is vanaf volgende week), en Bruls zei dat vooral binnen wel carnaval gevierd kon worden maar buitenevenementen en taps niet mogelijk zijn. Kortom: men komt er niet uit. 3G is weinig effectief en zal niet gehandhaafd worden, 1G is niet uitvoerbaar, alleen binnen is onlogisch en het wordt dan zeker te druk.

Het beste lijkt mij ook gezien de huidige gunstige cijfers om het maar allemaal los te laten en juist zoveel mogelijk buiten te faciliteren met buitentaps en tenten. Geef iedereen op aswoensdag niet alleen een kruisje maar ook 2 zelftesten mee, en blijf vooral thuis met ook maar de lichtste klachten.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Opinie: Dansen en hossen met 2G?

door Ratna Pelle en Wouter Brassé

https://www.limburger.nl/cnt/dmf20220131_95795556

Kun je carnaval vieren op anderhalve meter afstand van elkaar? Er wordt momenteel overlegd over wat wel en niet kan de komende vastelaovend. We lazen van een voorstel uit Noord-Brabant: alleen binnen, met zitplaatsen en reservering. Dat is mooi voor een etentje in een restaurant, maar zo laat zich natuurlijk geen carnaval vieren.

Met een aangepast coronatoegangsbewijs is volgens ons meer mogelijk. Wij stellen een systeem van 2G+ of 3G+ voor, waarbij de anderhalve meter zou kunnen vervallen.

Deze twee varianten zijn helaas niet meegenomen in het onlangs verschenen onderzoeksrapport over het coronatoegangsbewijs en de effectiviteit van 1G, 2G en 3G. Daaruit bleek dat in de huidige situatie 2G en 3G niet erg effectief zijn. Wel adviseerde het rapport om vanwege de snel veranderende situatie de analyses uit de studie iedere drie à vier weken te actualiseren. De effectiviteit van met name 2G hangt immers sterk samen met de effectiviteit van de vaccins, de heersende virusvariant en het reproductiegetal. Het is dan ook wonderlijk dat de 2G-optie door een groot deel van de Tweede Kamer naar de prullenbak werd verwezen, terwijl regeren toch vooruitzien heet te zijn.

Testen

Meerdere partijen bepleiten een 1G-beleid: iedereen testen voor toegang. Dit komt ook als beste optie in het onderzoeksrapport naar voren, maar het zou miljoenen euro’s per week kosten en de testlocaties zijn nu al overbelast. Afgelopen zomer ontstonden lange rijen om alleen al de ongevaccineerden te testen voor toegang.

Het onderzoek omvatte ook een 2+1G optie: je moet daarbij zowel gevaccineerd of genezen als getest zijn om toegang te krijgen. Deze variant is niet gelijk aan de 2G+ die sinds kort in de Duitse horeca wordt gehanteerd. Daar wordt gevraagd om vaccinaties plus booster, vaccinaties plus testuitslag of een herstelbewijs plus vaccinatie of test. Hierdoor hoeven veel minder mensen zich te laten testen dan met 1G, wat gezien de beperkte testcapaciteit ook een prima optie voor Nederland zou zijn. De booster vergroot de bescherming tegen de omicronvariant flink, en de effectiviteit van 2G stijgt naarmate meer mensen geboosterd zijn, zoals ook uit het rapport blijkt.

Extra goed beschermd

Uit recent onderzoek blijkt verder dat mensen die zowel genezen als gevaccineerd zijn extra goed beschermd zijn. Deze 2G+ heeft onze voorkeur, maar wanneer het weigeren van ongevaccineerden te moeilijk ligt, is ook een 3G+ variant te overwegen, waarbij je ook met alleen een test toegang krijgt.

Uit een recente enquête van Multiscope bleek dat een meerderheid van de Nederlanders 2G steunt. Het steekt veel mensen dat de groep ongevaccineerden een onevenredig groot beslag legt op de beperkte zorgcapaciteit, waardoor andere noodzakelijke zorg moet worden uitgesteld. Bovendien komt het door het hoge percentage gevaccineerden dat we nu weer voorzichtig open kunnen. Het lijkt dan ook logisch om ongevaccineerden niet toe te laten waar de risico’s op besmetting te groot zijn. Veel andere landen voeren een vergelijkbaar of nog verdergaand beleid.

Nachthoreca

Onze regering heeft de vaccinweigeraars tot nu toe met fluwelen handschoenen aangepakt, bang voor ‘stigmatisering’ en ‘tweedeling’. Wanneer je 2G+ maar op een beperkt aantal plaatsen invoert (waar placering en afstand houden niet mogelijk zijn en mondkapjes lastig), is het moeilijk dit als verkapte vorm van dwang te zien; niemand is verplicht ’s avonds laat in een club te dansen of naar een druk festival te gaan. 2G+ lijkt daarmee de meest geschikte optie om straks de nachthoreca te heropenen en drukke evenementen weer mogelijk te maken, en met carnaval meer te kunnen doen dan met een tijdslot op anderhalve meter afstand in een café te zitten. En als het een deel van de ongevaccineerden aanzet om zich alsnog te laten prikken, is dat alleen maar mooi meegenomen.

  

Beperkingen voor iedereen is niet eerlijker dan 2G

 

Pokkenbriefje uit 1917 (CC BY 3.0 - Museon - Europeana).

Het zogenaamde ‘2G’ – waarbij een negatieve coronatest niet volstaat voor toegang – zou ingrijpender zijn dan andere maatregelen tegen het covid-19 virus omdat het onze grondrechten zou aantasten. Zoals ik schreef is daar wel een en ander op af te dingen en hebben we al maatregelen moeten nemen die minstens zo vergaand zijn als 2G.

Naast het argument dat het ingrijpender zou zijn, zeggen de critici ook dat 2G niet tegen de verspreiding van het virus helpt en je het daarmee dus gecontroleerd laat rondgaan. De NOS schreef op 29 december:

De minister blijft geloven in 2G en wijst erop dat het in veel Europese landen al is ingevoerd. Strenge selectie bij drukke cafés en evenementen kan ertoe leiden dat de overige regels minder streng kunnen worden. “Het kabinet is helder: 2G moet je toevoegen aan je gereedschapskist. Anders zit je langer in de lockdown.” Hij zegt te begrijpen dat de Tweede Kamer er tegenaan hikt. “Maar ik hoop en verwacht wel dat de Kamer het aanneemt.”

Het lijkt me duidelijk dat 2G is bedoeld als manier om weer open te gaan, nadat eerst door de lockdown en het boosteren de besmettingen flink zijn gedaald. Over op welk punt dat verantwoord is kun je twisten (en het zou erg goed zijn als er standaarden komen bij welke besmettingsgraad en ook andere parameters welke maatregelen of versoepelingen verantwoord zijn). 2G voorkomt dan dat de besmettingen weer (snel) gaan oplopen. Net als andere maatregelen zoals testen, mondkapjes etc. is het niet waterdicht, en het is een aanvulling op al het andere dat we kunnen doen om de pandemie te beteugelen.

In de meeste EU-landen bestaat 2G dus al of wordt het binnenkort ingevoerd, vaak op veel meer locaties dan alleen horeca en evenementen. In Frankrijk en Italië komt 2G ook in bijvoorbeeld het openbaar vervoer. In Italië, Frankrijk, België en Duitsland is of wordt vaccinatie verplicht voor zorgmedewerkers en in Griekenland voor mensen boven de 60 jaar. Oostenrijk heeft een lockdown voor ongevaccineerden en voert een algehele vaccinatieplicht in.

De argumenten vóór vaccinatiedrang lijken duidelijk, en ook moreel verdedigbaar, mits dergelijke maatregelen daadwerkelijk tot minder ziekenhuisopnames leiden en dus de zorg ontlasten. De Belgische premier De Croo verwoordde het zo: “Ongevaccineerden doen een onevenredig beroep op de zorg. Daarom wordt het publieke leven alleen nog toegankelijk voor gevaccineerden.” Dat gaat ver, maar ook in Nederland liggen er veel meer ongevaccineerden in de ziekenhuizen en zouden met een hogere vaccinatiegraad minder operaties hoeven worden uitgesteld en dus levens kunnen worden gered. Na de boostercampagne zal dit nog duidelijker zijn.

In veel van die landen is de situatie in de ziekenhuizen nog minder nijpend dan bij ons, omdat wij zo weinig ic-bedden hebben. Bij ons spaart alles wat je doet om minder coronapatiënten op de ic’s te doen belanden dus sowieso levens, want minder uitgestelde kritieke zorg zoals hart- en kankeroperaties. Juist van deze mensen worden nu de grondrechten geschonden, veel meer dan van ongevaccineerden die je bepaalde beperkingen oplegt. Zoals ik eerder schreef gaat het bij elkaar inmiddels om zeker 210.000(!) operaties. Ik vind dat onvoorstelbaar. Het recht op lichamelijke integriteit kan toch geen voorrang hebben boven het zoveel fundamentelere recht op leven.

De 2G alleen lost dit probleem natuurlijk niet op, maar 2G uitstellen totdat alle rest op orde is (en dat kan nog wel even duren) vind ik onjuist en moreel onaanvaardbaar, omdat uit onderzoek blijkt dat het wel degelijk effect heeft. Voor veel mensen die op een operatie wachten is het zuur, onverteerbaar soms, dat zij moeten wachten omdat ongevaccineerden drie weken een ic-bed in beslag nemen (in die tijd kun je zo’n 20 andere patiënten helpen). Dit tart elk rechtvaardigheidsgevoel. Het wakkert ook negatieve sentimenten tegen ongevaccineerden aan.

Tegenstellingen

Misschien wel het meest gehoorde argument tegen 2G is, dat het een deel van de bevolking zou ‘uitsluiten’ en daarmee de tegenstellingen en polarisatie aanwakkert. Vreemd dan dat er juist bij ons zoveel polarisatie lijkt te zijn terwijl wij een van de weinige EU-landen zijn die hier nog helemaal niet mee werken. Het zou ook best eens andersom kunnen werken: wanneer ongevaccineerden geen enkele consequentie van hun keuze ondervinden, terwijl anderen daar wel de prijs voor betalen, zet dat juist kwaad bloed en werkt polarisatie in de hand.

Het klopt dat, zoals bijvoorbeeld Marion Koopmans stelt, ongevaccineerden diverse motivaties hebben en er ook mensen bijzitten die zich voor de rest aan alle maatregelen houden en erg hun best doen. Die wil je niet met de wappies gelijkstellen en hoop je met goede informatie alsnog te overtuigen. Sowieso is het cruciaal dat nog meer werk wordt gemaakt van het geven van goede informatie aan verschillende (doel)groepen, en het tegengaan en weerleggen van desinformatie op bijvoorbeeld sociale media. Er zijn al goede initiatieven wat dit betreft maar het is moeilijk opboksen tegen de manier waarop nepinformatie wordt verspreid, met soms duizenden retweets door bots binnen enkele uren, zoals dit voorbeeld over #vaccinatieschade laat zien. Ook het feit dat volksvertegenwoordigers als Thierry Baudet actief campagne voeren tegen het coronabeleid en vaccinaties, en hun achterban dagelijks ophitsen en van valse informatie voorzien, is zeer schadelijk.

Je kunt niet wachten totdat iedereen zonder enige drang van nut en noodzaak van vaccineren overtuigd is. Want hoewel vaak het tegendeel wordt beweerd is de kans groot dat dwang- en drangmaatregelen de vaccinatiegraad verhogen. Ik heb eerder hierover geschreven, en De Volkskrant aangehaald waar men de vaccinatieplicht in verschillende landen en van verschillende vaccins beschrijft. Ik was stomverbaasd te vernemen dat wij bijvoorbeeld een ‘pokkenbriefje’ hebben gehad, een bewijsje van de verplichte vaccinatie voor kinderen die gold tot 1975 (toen de pokken eindelijk waren uitgeroeid dankzij collectieve vaccinatie). Daarvan kon je vrijstelling krijgen als je ouders om religieuze redenen bezwaren hadden. Zo uitzonderlijk is die plicht dus niet. In het betreffende artikel haalt men onderzoek uit de VS aan, waaruit blijkt dat de vaccinatiegraad hoger ligt in staten met zelfs een lichte vorm van verplichting – eentje waarbij men alsnog mag weigeren met een beroep op gewetensbezwaren. In Europa bleken boetes de vaccinatiegraad tegen mazelen en rode hond te verhogen.

Oneerlijk

Het is niet eerlijker om alleen maatregelen te nemen die voor iedereen gelden, omdat er een groot verschil is tussen gevaccineerden en ongevaccineerden in hun rol bij de verspreiding van het virus en vooral bij de druk op de ziekenhuiszorg. Dit geldt ook nu de vaccins wat minder goed tegen verspreiding helpen, wat met de boosters sowieso grotendeels wordt opgeheven. Het is juist oneerlijk als we allemaal in lockdown moeten blijven, terwijl we met 2G (deels) open zouden kunnen. Er wordt van gevaccineerden onterecht solidariteit verwacht met een groep die zelf niet solidair is. Dat zij soms oprechte redenen hebben en geen wappie zijn, doet daar niks aan af. Hun keuze, waarom dan ook gemaakt, benadeelt anderen en de samenleving. We zitten in een crisis, er wordt van veel mensen veel gevraagd, soms meer dan ze kunnen dragen. Het is een vorm van luxe om deze groep volledig uit de wind te houden, en hun voor ons allen zeer nadelige keuze met zijn allen op te vangen. In theorie is dit nobel, en in ‘vredestijd’ wanneer de situatie niet zo nijpend is op diverse vlakken in de samenleving, zou dit wellicht op zijn plaats zijn.

De samenleving is totaal ontwricht door het virus en de bestrijding ervan. Een prik halen is dan een relatief simpele handeling. Daar mag in deze omstandigheden best wat druk op worden gezet. Ondertussen moet de overheid ook al het andere doen dat binnen haar bereik ligt om het virus te bestrijden: ventilatie, breder testen, strenger toezien op quarantaine voor positief geteste mensen en hen ook faciliteren, en maatregelen ook beter handhaven.

Daarbij zou men ook wat meer zijn licht kunnen opsteken in andere landen, waar het soms toch wat beter gaat dan hier, en niet altijd de wijsneus van de EU willen zijn die het denkt af te kunnen met minder ic’s, testen, boosteren of mondkapjes. De Tweede Kamer uitte meermaals haar frustratie over het trage optreden van onze regering; hopelijk gaat ze bij 2G niet zelf op de rem staan, waardoor we weer achter de buurlanden aanhobbelen en strengere lockdownmaatregelen nodig blijven hebben. Ik wens minister Kuipers veel succes en heb goede hoop dat hij kundig en voortvarend zal optreden.