‘Vrijheid moet beter bewapend zijn dan tirannie’

Opgeven lijkt geen optie voor de Oekraïners; ze vechten voor hun land, hun vrijheid en hun onafhankelijkheid, tegen een buurland dat hun nationale identiteit en hun recht op een eigen staat niet wil erkennen. (Dat doet me ook denken aan een ander land, in 1948.)

 

Volgens NAVO topman Stoltenberg kan Ruslands oorlog tegen Oekraïne nog maanden of zelfs jaren duren. Het Pentagon sprak over eind van het jaar. Ook andere deskundigen vrezen dat het nog lang kan duren. De Russen bereiden zich de laatste weken voor op een nieuw, groot offensief in de Donbas nadat ze in het noorden met zware verliezen zijn afgedropen. Het Westen levert snel zwaardere wapens en kondigt nieuwe sancties aan, nu blijkt dat Rusland de meest gruwelijke oorlogsmisdaden heeft gepleegd in gebieden die ze onder hun controle hadden, waaronder het systematisch verkrachten van vrouwen. Poetin is er alles aan gelegen de bevolking te terroriseren, te demoraliseren en het land kapot te maken. De sancties hebben tot nu toe niet het gewenste resultaat, in tegenstelling tot de wapenleveranties die meer effect sorteren. Alleen een totale energieboycot zou Rusland op korte termijn zo hard kunnen raken dat dit wel snel effect kan hebben.

Concessies?

Deskundigen en opiniemakers verschillen van mening over de vraag wat nu het verstandigst is om te doen. Enerzijds willen we Oekraïne steunen in deze wrede oorlog, anderzijds vinden sommigen dat we een onaanvaardbaar risico nemen als we te zware wapens sturen, teveel wapens sturen (want dit zou onszelf verzwakken daar we zelf minder overhouden) of onze eigen economie met nog verdergaande sancties zouden schaden. Mensen als Wierd Duk en Rob de Wijk pleiten ervoor om tegemoet te komen aan Russische eisen ofwel Zelenski daartoe aan te zetten.

Duk sprak op Vandaag Inside vorige week zelfs over de splitsing van Oekraïne, met als argument dat het land toch geen toekomst heeft. Het idee dat Oekraïne moet winnen -zoals de Amerikanen willen- zou gevaarlijk zijn omdat het de oorlog verlengt en tot meer burgerslachtoffers leidt. Een snelle wapenstilstand met concessies aan de Russen zou het best haalbare zijn.

De Wijk vindt dat we teveel aan wensdenken doen en wijst op andere conflicthaarden, zoals Syrië waar Westerse inmenging en steun aan de rebellen niet tot de gewenste resultaten leidde. Hij ziet daarmee echter een cruciaal verschil over het hoofd: Oekraïne is een redelijk functionerende democratie, redelijk welvarend ook en op weg een meer Westers georiënteerd land te worden. Er zit een democratisch gekozen president die grote steun van het volk geniet en in bijna alle regio’s een meerderheid van de stemmen had.

Het idee een land op te delen zoals Duk bepleit kan werken wanneer er sprake is van twee volken die elkaar naar het leven staan. Dat is in Oekraïne niet het geval, zelfs de Russischtaligen staan in meerderheid achter hun land en niet achter Rusland (en stemden ook in meerderheid voor Zelenski). Alleen in het gebied dat al in handen van de rebellen was staat men schijnbaar achter de Russen (mede omdat er veel mensen zijn weggevlucht).

Daarnaast beweert o.a. Wierd Duk dat het in feite een oorlog is tussen Rusland en Amerika, die toevallig op Oekraïens grondgebied wordt uitgevochten. Ook wordt beweerd dat Oekraïne zich niet aan de Minsk Akkoorden heeft gehouden (Dat deed géén van de partijen). En het Westen zou Rusland hebben geprovoceerd, waarvan Oekraïne nu het slachtoffer is.

Zuiveren

Het is zeer de vraag of concessies aan de Russen tot vrede zullen leiden. Iedere Oekraïner die onder Russisch gezag eindigt wacht een duistere toekomst. Wat Russische soldaten hebben aangericht in de gebieden die zij hadden bezet, is geen exces maar past in de propaganda van de Russische staatsmedia over de Oekraïners. Uit verschillende uitspraken en publicaties blijkt dat Rusland heel Oekraïne zou willen ‘zuiveren’ van zogenaamde nazi’s. Men wil de inwoners vermoorden dan wel heropvoeden tot Russisch gezinde burgers. Hella Rottenberg schreef bijvoorbeeld op ‘Raam op Rusland’:

“Toen de Oekraïners hun ‘bevrijders’ niet met bloemen verwelkomden, maar opwachtten met wapens en molotov-cocktails, trokken Russen de conclusie dat het nazisme dieper geworteld zat dan ze dachten, meent Grigori Joedin. Volgens hem ziet het Russische leger het als zijn taak Oekraïne te zuiveren van de nazi’s en iedereen die zich verzet ís vanzelf een nazi. Hij vreest daarom dat de oorlogsmisdaden die in het dorp Boetsja en elders waar de Russen zich hebben teruggetrokken ontdekt zijn, geen excessen zijn, maar horen bij het doel van ‘denazificatie’. Tegen het ultieme kwaad zijn immers alle middelen geoorloofd.

“Toen een Russische militair werd gefilmd bij een gedode Oekraïner, zei hij dat hij het onafgemaakte werk van de Tweede Wereldoorlog voltooide. Een ooggetuige uit de plaats Boetsja vertelde dat Russische soldaten al meteen op zoek gingen naar Oekraïners die hadden gevochten in de Donbas en naar mannen met ‘foute’ tatoeages, waaronder ook het nationale wapen van Oekraïne. Zij werden zonder pardon geëxecuteerd.”

Rottenberg verwijst naar een recent Russich opiniestuk van het staatspersbureau RIA-Novosti :

“In Oekraïne is geen sprake van ‘een goed volk met een slechte regering’, stelt Timofej Sergejtsev. De meerderheid van de bevolking, schrijft hij, is in een nazistische ideologie meegesleurd. Dat is volgens de schrijver al 30 jaar aan de gang, sinds het Oekraïense nationalisme legaal werd. De uittreding uit de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheid leidden vanzelf naar het nazisme. De Russen moeten zich het dodelijk gevaar van een onafhankelijk Oekraïne realiseren, want ‘het Oekranazisme is een grotere bedreiging voor de wereld en Rusland dan het Duitse nazisme van de Hitler-versie’.

“Sergejtsev somt vervolgens op welke maatregelen Rusland moet nemen om Oekraïne te zuiveren. Liquidatie van de ideologen van het Oekraïense nationalisme, c.q. nazisme. Ontbinding van alle gewapende eenheden, inclusief het reguliere leger. Massale zuivering en berechting van nazi-misdadigers en actieve medestanders, een nieuw ‘Neurenberg-tribunaal’. Dwangarbeid voor medeplichtigen. Installatie en opbouw van een gezuiverd bestuur, politie en leger. Heropvoeding van de bevolking via informatie en scholing onder toezicht van Rusland. Voor onverbeterlijke Ruslandhaters wordt een stuk west-Oekraïne gereserveerd dat ontwapend blijft. Als zij de grens niet respecteren, zal dat deel later bij ‘de Russische beschaving, die van nature antifascistisch is’ worden getrokken. De auteur schat dat het 25 jaar zal duren voordat Oekraïne ‘gedeoekraïniseerd’ zal zijn.”

In een fragment op de Russische staats-tv wordt uitgelegd dat Poetins doel is “het uitwissen van het idéé van Oekraïens zijn. Eén van de Russische volken werd verteld dat het niet Russisch is en het Rusland moet haten en bestrijden”, dat de term Oekraïner (‘grenslander’) in zichzelf beledigend is, en dat dit idee totaal moet worden uitgewist, wat nog een lange tijd zal kosten; “maar voordat we beginnen met [het idee Oekraïens te zijn] uit te roeien en voordat zij zich beginnen te realiseren dat ze moeten worden onderwezen (heropgevoed) om een ander leven te leiden, moeten ze eerst overtuigend worden verslagen”.

Dacht ik aanvankelijk dat Zelenski het soms overdrijft waar hij over genocide praat, en vond ik de vergelijking met de Holocaust die hij bij zijn toespraak voor de Knesset maakte nogal ongepast, inmiddels weet ik het niet meer zo zeker. In de Russische propaganda zijn alle Oekraïners die zich verzetten per definitie nazi’s die vernietigd mogen worden, en de overgeblevenen moeten worden heropgevoed. Poetin wil ze wellicht niet systematisch uitroeien, en houdt er ook niet de idiote rassentheorieën zoals de nazi’s hadden op na, maar het land mag er niet meer zijn, het volk mag er niet meer zijn als volk, en de mensen moeten worden onderworpen aan Rusland totdat ze totaal geassimileerd zijn als Rus.

Parallel met Israel

Dit lijkt vergelijkbaar met wat een aantal Arabische landen en Iran met de Joden in Israel wilden doen: de zionisten uitmoorden, laten leven wie Israel en het zionisme afzweert en zich schikt naar islamitische/Arabische overheersing. De vergelijking met Israel dringt zich vaker op: de onderschatting door Rusland van het Oekraïense verzet en vastberadenheid, net zoals de Arabieren in 1948 deden tegenover de zionisten. Het feit dat de Oekraïners zich met de rug tegen de muur voelen staan en er simpelweg geen andere optie is dan vechten voor hun land, vrijheid en onafhankelijkheid. De betere organisatie en coördinatie van hun leger, waardoor ze standhouden tegenover een schijnbare overmacht. En ook het feit dat tegenstanders Israel voorstelden als een imperialistisch project dat vooral door de Amerikanen en het Westen werd gesteund om de Arabische wereld te verzwakken, precies zoals Duk (in navolging van Russische propaganda) zegt over Oekraïne. Een belangrijk verschil met Israels onafhankelijkheidsoorlog was dat Israel nauwelijks Westerse wapens kreeg; vanwege een wapenembargo waren beide partijen veel slechter bewapend.

Wapens leveren

Sommigen waarschuwen dat de wapenleveranties aan Oekraïne voor Rusland ‘een provocatie’ zijn en tot ‘escalatie’ zullen leiden. Het Westen heeft voor de Russische inval wel degelijk geprobeerd te de-escaleren en met Rusland te praten, en ook na de invasie spraken leiders van diverse landen meermaals met Poetin. Het is inmiddels duidelijk dat praten Rusland niet van zijn doelen kan afbrengen, en dat het niet bereid is tot enig compromis totdat het die heeft bereikt, of wanneer het duidelijk is dat het die militair gezien niet kan behalen. Die doelen gaan daarbij dus veel verder dan het veroveren van de Donbas. Als dat lukt zal men zeker alsnog proberen meer in te pikken.

Het enige wat Poetin op dit moment lijkt te kunnen stoppen zijn te zware militaire verliezen en/of het leeg raken van zijn oorlogskas door een totale energieboycot. Ook wat dit betreft dringt de vergelijking met Israel zich bij me op: vrede kan met sommige landen alleen werken vanuit een positie van kracht en niet vanuit zwakte. Wanneer je vijand je land en volk wil uitwissen, wanneer alle burgers worden ontmenselijkt en als nazi’s en dus legitieme doelwitten neergezet, en wanneer die vijand daadwerkelijk mensen bij bosjes afslacht, dan kun je beter zorgen dat je goed bewapend bent. “Freedom must be armed better than tiranny”, zei Zelenski, waarop zijn zoveelste oproep om meer en zwaardere wapens volgde. Een groot verschil is uiteraard dat Rusland kernwapens heeft en dat er volgens sommigen een reëel risico is dat Poetin bereid is die in te zetten als hij meer en zwaardere verliezen zou leiden in Oekraïne. Het is wat dat betreft bijzonder wrang dat juist Oekraïne zijn kernwapens opgaf in 1994 in ruil voor veiligheidsgaranties van diezelfde Russen.

Meer wapensteun door het Westen is cruciaal voor Oekraïne. Argumenten dat onze depots leeg raken zijn onjuist en gevaarlijk: tot nu toe heeft men Oekraïne vooral verouderd en overtollig materiaal gestuurd, en ook een deel van de aanstaande leveringen van de VS bestaan uit spullen die bijvoorbeeld voor Afghanistan bestemd waren en dus niet uit de eigen voorraad komen. Als de oorlog nog lang duurt kan dat uiteraard veranderen, en daarom wordt in de VS gewerkt aan verhogen van de productie.

Ook voor onze veiligheid is het cruciaal dat Oekraïne standhoudt en zelfs wint. Wanneer het Poetin duidelijk wordt dat hij zijn doelen niet kan halen, zal hij in plaats van nog meer verliezen te lijden met een bestand moeten instemmen (het helpt daarbij natuurlijk wel als hij ‘met iets thuis kan komen’ maar gezien de totale controle over de media kan hij van een kleinigheid een overwinning maken). En omgekeerd, hoe meer terrein Oekraïne zou verliezen, hoe meer vreselijke slachtingen, verkrachtingen en gedwongen deportaties de Russen in de bezette gebieden kunnen uitvoeren. Er zouden nu al meer dan 100.000 mensen zijn gedeporteerd.

Oorlogskas

Mensen die van mening zijn dat Oekraïne nu snel zijn ‘moment’ moet pakken, niet overmoedig moet worden, zijn verlies moet nemen en blij mag zijn als het het merendeel van zijn grondgebied kan behouden, hebben een naïef beeld van de Russen en hun doelen. Doelen die aan de nazi’s doen denken en niet passen bij een rationele benadering (Ook de kerk speelt een rol in de visie van Poetin, maar dat voert hier te ver) en compromisbereidheid. Daarnaast hebben ze ook een vertekend beeld van Oekraïne, en hoe diep de vastberadenheid en overtuiging zit om hun land tot het laatst te verdedigen.

Het succes van de Oekraïners hangt naast hun enorme strijdlust ook af van de spullen die men heeft en van de oorlogskas van Poetin. Laten we zo snel mogelijk stoppen die te vullen (per dag gaat er zo’n 35 miljoen van Nederland naar Rusland, wat direct gebruikt kan worden voor Ruslands oorlog). We hadden eigenlijk in 2014 of zelfs eerder kunnen beginnen met onafhankelijk worden van Russische energie, maar we lieten het gemak en relatief goedkope gas en kolen voor onze principes gaan.

Het is niet dat Rusland niet eerder oorlogsmisdaden beging en hele steden platgooide en uithongerde. Er nu nog eens rustig de tijd voor nemen zodat onze economie er vooral niet teveel schade van ondervindt is niet langer verdedigbaar. Nederland is rijk genoeg dit op te vangen. Er zijn talloze manieren om energie te besparen; een derde besparen is al mogelijk met simpele dingen als de thermostaat 2 graden lager, geen gebouwen/ruimtes verwarmen waar niemand is, beter isoleren enzovoort.

 

Ratna Pelle